Sıradan bir Müslüman olarak araştırmalarımdan çıkardığım sonucu yazacağım fakat bunu bir fetva değil, bir yorum olarak algılamanız çok önemli. Nitekim fetva verecek ne makamım ne de dini bilgim var.
Öncelikle şunu iyi bilmek gerekiyor, bir kişinin bir konuda fetva verebilmesi için ferasetin dışında iki şeye daha ihtiyacı vardır; fıkıh ilmini iyi bilmeli ve fetva vereceği konuyu iyi bilmeli. Yani bu durumda, bir fıkıh âliminin bu konuda fetva verebilmesi için Network Marketingi iyi bilmesi gerekiyor, sadece fıkıh ilmini bilmesi yeterli değil, sadece Network Marketingi bilmekte yeterli değil.
Şimdi kendi yorumumu katmadan önce iki farklı yorumu paylaşmak istiyorum;
1 - "Network Marketing Caiz mi?" başlıklı videoda bir hocamız konuyu diğerlerine göre direk hüküm vererek değil, araştırma yaptıktan sonra açıklamış. Yine Network Marketingi anlama açısından çok eksik var fakat diğerlerine göre biraz daha tatmin edici.
2 - Bir arkadaşımızın diyanetten aldığı cevap aşağıdaki gibidir;
Çok Katlı Pazar Ağı olarak nitelenen .... kendine özgü işleyiş, talep, yöntem ve yönlendirmeleri olan .... gibi organizasyonlar konusu geçmişte Kurulumuz tarafından görüşülmüş, bazı uygulama farklılıkları olmakla birlikte genel mantık ve işleyişi itibariyle bir arada ele alınması mümkün olan söz konusu organizasyonların değerlendirilmesi sonucunda;
• Sisteme, üye olacak adaylara verilen ilk bilgilerle, onlara imzalatılan sözleşmeler arasında uyumsuzluklar bulunan,
• Üye müşterilerin hak ettiği pozisyon, sistem provizyonu vb. adlar verilen meblağların hesaplanmasında ciddi belirsizlikler bulunan,
• Sisteme üye olanlar tarafından, değişik isimlerle, başlangıçta verilen bedellerin, ileri bir tarihte katlanarak geri alınması şartı bulunan,
• Üye olacak müşteri ve iş yerlerine yönelik, gerçekleşmesi zor kazançların vaat edilmesi dolayısıyla emekleri ve ümitleri istismara açık özellik taşıyan,
• Emek verilmeksizin elde edilen yüksek gelirlerin, büyük oranda, üst tabakada bulunan az sayıda kişi tarafından paylaşılmasına imkan veren, buna bağlı olarak, sisteme sonradan katılanların kazançlarını riske maruz bırakma ihtimali olan,
• Sistemden çıkmak isteyen üyelerine yeniden harcama çekleri alma şartı getiren,
• Üye işyerlerine, faizli mevduat hesabı açtırma şartı koşan,
• Mal pazarlama esasına dayanmakla birlikte, üyelerini piyasa fiyatı üstünde alıma zorlayan, yeni üye müşterilerin yatıracakları nakit para havuzundan pay alma esasına dayanan,
• Mal pazarlama esasına dayanmayıp sadece yeni üyeler kaydetmek suretiyle kazanç elde eden,
Diyanetin açıklamasında da birçok madde sistemi tam olarak anlamadıklarını gösteriyor, ama şu madde dikkat çekici ve önemli; "Mal pazarlama esasına dayanmayıp sadece yeni üyeler kaydetmek suretiyle kazanç elde eden."
Bunların haricinde direk caiz değildir diyen hocalarda var fakat açıklamalarına bakılınca titan networklardan bahsettikleri direk anlaşılıyor.
Sonuç olarak Network Marketing sektörünü anlamak, bu sektördeki güzellikleri ve olumsuzlukları görmek için, içine girip deneyim etmek, görmek gerekiyor. Çünkü gerçekten çok farklı bir sektörden bahsediyoruz.
Şimdi.. Dikkatli bakınca itiraz edenler, nelere itiraz ediyor? İnsanlara yalan-yanlış vaatler verilmesine, insanların paradan para kazanmasına(ürün satışı olmadan), insanların istismar edilmesine vb.. Baktığımızda, zaten biz de bu noktalara şiddetle karşı çıkıyoruz, hatta titan sistemler diyerek bunu Network Marketingden ayırıyoruz, web sitemizdeki makaleleri okumuşsanız bunu net olarak görmüşsünüzdür.
Yine tüm yorumlara baktığımızda, hiç kimsenin "Direk veya dolaylı olarak vesile olunan satışlardan prim almak caiz değildir." gibi bir açıklamada bulunmadığını görüyoruz. Hâlbuki Network Marketingin kazandırma mantığı budur.
Genel olarak baktığımızda yine her seferinde olduğu gibi, bu konuda da söylenenlerin Network Marketinge özgü durumlar olmadığını görüyoruz. İnsanlara yalan vaatte bulunmak haram mı? Paradan para kazanmak haram mı? İnsanları istismar etmek haram mı? Şimdi ben soruyorum; Bunlar Network Marketinge özgü mü? Yoksa her sektörde bu yanlışlara rastlamak mümkün mü? Cevap açık değil mi? Bu itirazların hiçbiri Network Marketinge özgü değil. Bu şirketin veya kişinin kendisiyle ilgili. Dolayısıyla dinen Network Marketingi değil, yapılan yanlış uygulamaları ve titan tarzı oluşumları reddetmek daha akla yakın gözüküyor.
Eee Network Marketing adı altında bu olumsuzluklar çok oluyor! Ne yapalım, bu işi kötü yapan çok insan var diye böyle bir cevheri kötü ellere bırakıp gidelim mi? Böyle benzersiz bir iş modelinden istifade etmeyelim mi? Biz bu işin doğru ve dürüst yapıldığında birçok insana, hatta ülkemize deva olacağına inandık, söylemlerimizle ortaya koyduk ve hedefimiz şudur ki, faaliyetlerimizle de ispatlayacağız.
Çok hassas bir konu hakkında yorum yaptım. Hatam olduysa affola..
